Szczecin na tle innych miast - ranking miast

Szczecin na tle podobnych miast wypada raczej gorzej niż lepiej. Z pewnością nie ma już mowy o aspirowaniu do pierwszej ligi miast w Polsce - dystans jest zbyt duży, nie do odrobienia po latach złego zarządzania i zaniedbań. W drugiej lidze miast Szczecin również nie wypada wyjątkowo, raczej średnio, a to już poważnie niepokoi. Przypomnę wcześniejsze zestawienia o których pisałem, zanim przedstawię kolejne:

• Blog.mamprawowiedziec.pl zaprezentował ocenę 4 lat działania samorządu (2010-2013), przed wyborami 2014 roku. Na 12 ocenianych miast Szczecin miał 3 najwyższe bezrobocie. Pisałem o tym: tutaj.

• O zadłużeniu miasta w 2012 roku pisała Trójmiejska Gazeta Wyborcza wskazując, że miasto było wtedy ósmym najbardziej zadłużonym z 12 dużych miast w Polsce. Pisałem o tym m.in.: tutaj.

• W rankingu biznes.onet.pl z 2012 roku Szczecin ma najwyższe koszty usług komunalnych (ciepło, woda, ścieki, bilet miesięczny). Pisałem o tym: tutaj.

• Podsumowanie lat 2001-2010 prezentował artykuł Gazety Wyborczej wskazując, że w tym okresie Szczecin można uznać za przegranego dekady pod względem regionalnego PKB. Pisałem o tym: tutaj.

Szczecin to wielki przegrany dekady. Zgadzacie się? (Gazeta Wyborcza)

Poniżej znajduje się zestawienie niektórych rankingów miast o porównywalnym do Szczecina poziomie rozwoju:

1. Ranking inteligentnych miast
2. Ranking cen mieszkań (Szczecin na tle innych dużych miastach Polski)
3. Powierzchnie biurowe w Szczecinie
4. Płace urzędników w Szczecinie i Policach
5. Wydatki na administrację i zadłużenie samorządów
6. Zadłużenie miast wojewódzkich
7. Porównanie Szczecina i Wrocławia
8. Jakość życia w miastach grodzkich województwa zachodniopomorskiego
9. Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski 2014 
10. Bogactwo miast wojewódzkich (per capita)
11. Wykorzystanie środków unijnych przez duże miasta w Polsce
12. Cena paliwa w Szczecinie na tle innych miast
13. Cena ogrzewania w Szczecinie

1. Szczecin w rankingu inteligentnych miast (smart cities)
Ranking obejmuje 77 miast w UE o wielkości od 100 000 do 500 000 mieszkańców, tj. miast średnich. W mieście ma działać przynajmniej jeden uniwersytet (w Szczecinie są to trzy, z czego dwa tzw. "przymiotnikowe"). Aglomeracja nie może liczyć więcej niż 1,5 mln mieszkańców.
Pomiar obejmuje 6 grup zmiennych, na każdy z nich składa się po kilka cech szczegółowych (w nawiasie podano tylko te, dla których Szczecin jest powyżej średniej europejskiej lub wypada wyjątkowo źle). We wszystkich Szczecin wypada poniżej średniej europejskiej.

• inteligentna gospodarka (w tym: przedsiębiorczość - 0,657)
• inteligentna mobilność (w tym: zrównoważony rozwój systemu transportowego + 0,163; dostępność infrastruktury IT - 0,692)
• inteligentne rządzenie (wyłącznie ujemne: usługi publiczne i społeczne -0,382)
• inteligentni ludzie (w tym: otwartość, szerokie poglądy + 0,212; poziom kwalifikacji -0,888)
• inteligentne środowisko (w tym: stan środowiska + 0,172; jakość powietrza + 0,778; świadomość ekologiczna - 0,684)
• inteligentne życie (w tym: bezpieczeństwo indywidualne + 0,857; atrakcyjność turystyczna - 1,034)

Na poniższym wykresie zaznaczono linią niebieską miasto o najwyższej pozycji w rankingu, Szczecin (56 w rankingu) i najsłabsze miasto (77), ponadto czerwoną linią zaznaczono średnią dla miast UE. Szczecin spośród 6 sklasyfikowanych polskich miast jest 2, o jedną pozycję wyżej w rankingu jest Rzeszów, za Szczecinem zaś pozostają: Bydgoszcz, Białystok, Kielce, Suwałki.

smart-cities.eu

2. Ceny mieszkań w Szczecinie i w dużych miastach Polski
Ceny ofertowe mieszkań w Szczecinie w 2014 roku nieznacznie spadały, jak w większości miast w Polsce. Metr kwadratowy mieszkania w Szczecinie nie należy do najwyższych, kolejno, za listopad 2014:

1. Lublin 4820
2. Białystok 4360
3. Toruń 4290
4. Olsztyn 4210
5. Szczecin 4180 zł/mkw.
6. Opole 4100
7. Katowice 3900
8. Łódź 3600

Warto zwrócić uwagę, że to mniej niż w 7 wiodących miastach: Sopot (8220), Warszawa (7640), Kraków (6580), Wrocław (5730), Gdynia (5500), Gdańsk (5340), Poznań (5300). Można więc podać, że cena mieszkania w Szczecinie to odpowiednik: 12-stego miejsca w kraju lub 5-go wśród miast drugiej ligi.

3. Powierzchnie biurowe w Szczecinie
Porównanie objęło 8 miast w Polsce. Na wstępie cytowanego przeglądu regionalnych rynków biurowych w Polsce, przygotowanego przez Colliers International można przeczytać: "W Szczecinie powstaje prawie najmniej powierzchni biurowych w Polsce, a mimo to najwięcej biur stoi pustych (ponad 25%)".
Analitycy zaznaczają, że "rosnący popyt i wolniejszy przyrost podaży spowodują, że ilość pustostanów w kolejnych kwartałach będzie sukcesywnie spadać. W Trójmieście, gdzie współczynnik pustostanów dla aglomeracji to 13,7 proc., najwięcej pustych biur znajduje się w Gdańsku (16,7 proc.)".


4. Płace urzędników i radnych Szczecina i gmin powiatu polickiego
Zarobki urzędników zostały podane wyżej linkowanym artykule. Są one regulowane przepisami, w przypadku wielu kluczowych stanowisk są na najwyższym lub bardzo wysokim poziomie. Przykładowo Prezydent Szczecina zarabiał maksymalną kwotę tj. 12 427 zł brutto. Zastępcy, sekretarz i skarbnik po ok. 12 000 zł.
Szeregowi pracownicy zarabiają mało. Referent w Szczecinie średnio 2290 zł brutto, tj. 5x mniej niż Prezydent, ale więcej niż swój odpowiednik w ościennym powiecie.


5. Wydatki na administrację i zadłużenie samorządów
"Forum Obywatelskiego Rozwoju opublikowało raport o największym wzroście wydatków na administrację i największym wzroście zadłużenia. Dane obejmują lata 2010-13, czyli mijającą kadencję samorządową." Klikając na stronę: www.sprawdzsamorzad.pl można m.in. sprawdzić zadłużenie Szczecina

• 2294 zł - tyle wyniosło zadłużenie na mieszkańca w 2013 roku
• 53,0% - tyle procent rocznego dochodu stanowiło zadłużenie w 2013 roku

Warto zaznaczyć, że powyższe dane dotyczą wyłącznie budżetu miasta, bez zadłużenia spółek miejskich, które wynosi ok. 700 mln zł.
Ponadto, dzięki powyższemu zestawieniu możliwa jest szczegółowa analiza budżetu Szczecina w okresie 2010-2013:

• o 192% wzrosły koszty Obsługi długu publicznego
• o 164% wzrosły koszty gospodarki gruntami i nieruchomościami (w tym zakupu usług)
• o 71% wzrosły wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa, przy czym np. wzrost wydatków na filharmonię (głównie inwestycyjnych) w tym punkcie sięgał 910% a pozostałe jednostki kultury otrzymywały z reguły niższe dotacje
• aż o 77% spadło wsparcie samorządu dla szkolnictwa wyższego.

6. Zadłużenie miast wojewódzkich (na koniec 2013)
Poniżej podano wskaźnik długu do rocznego dochodu samorządu (w %) dla miast wojewódzkich:

1. Toruń    86,32
2. Bydgoszcz    72,40
3. Poznań    69,41
4. Łódź    59,25
5. Wrocław    58,33
6. Białystok    55,07
7. Lublin    54,99
8. Szczecin    53,00%
9. Kraków    52,90
10. Kielce    52,87
11. Rzeszów    49,42
12. Warszawa    48,48
13. Gdańsk    48,15
14. Zielona Góra    44,41
15. Katowice    38,35
16. Gorzów Wielkopolski    35,64
17. Opole    35,29
18. Olsztyn    29,55

Warto zaznaczyć, że nie jest to współczynnik zadłużenia liczony wg zasad ustawy o finansach publicznych i nie dotyczy ograniczeń związanych z progami ostrożnościowymi.


7. Porównanie Szczecina i Wrocławia (www.rybinski.eu)
Minęła dekada, Wrocław i okolice kwitnie, a Szczecin i okolice przeżywają (relatywną) zapaść. Proponuje zwrócić szczególną uwagę na olbrzymi odpływ studentów ze Szczecina w tabeli stworzonej przez Pana Krzysztofa Rybińskiego:

8. Jakość życia w miastach grodzkich województwa zachodniopomorskiego
Ranking "Better Life Index" przygotowany przez "Politykę" a cytowany przez "Kurier Szczeciński" określa jakość życia mieszkańców miast grodzkich w Polsce. Dla województwa zachodniopomorskiego wygląda następująco: 11 miejsce w Polsce uzyskało Świnoujście, 25 miejsce Koszalin a 29 miejsce Szczecin. Warto też rzucić okiem: tutaj.


9. Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski 2014
Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową (IBnGR) po raz dziesiąty z rzędu dokonał analizy przestrzennego zróżnicowania atrakcyjności inwestycyjnej Polski dla inwestorów zagranicznych. Wyodrębniono 3 rodzaje atrakcyjności w latach 2013-14:

• dla działalności przemysłowej - podregion szczeciński nie wszedł do pierwszej 11-stki, ale na ostatnim, 11 miejscu znalazł się podregion stargardzki;
• dla działalności usługowej - brak podregionów z zachodniopomorskiego;
• dla działalności zaawansowanej technologicznie - tylko tutaj Szczecin uzyskał 9 pozycję (za podregionem katowickim a przed lubelskim).

10. Bogactwo miast wojewódzkich wg "Wspólnoty"
Wg zestawienia za 2013 rok Szczecin spadł 10. pozycji w 2001 roku (im wyższa tym lepiej) a w 2013 roku zajmuje 15. pozycję na 18. porównywanych miast, z zamożnością na osobę (per capita) 3669,21 zł.


11. Wykorzystanie środków unijnych przez duże miasta
Ranking wykorzystania środków unijnych bazuje na wskaźniku zdefiniowanym jako procent: wydatków majątkowych finansowanych ze środków unijnych do wydatków majątkowych ogółem (w latach 2011-2013). Szczecin zajmował 10. miejsce z odsetkiem wynoszącym 25,43%. Gorsze były:
11. Bydgoszcz: 21,92
12. Poznań: 21,58
13. Łódź: 19,89
14. Opole: 17,17
15. Zielona Góra: 16,94
16. Katowice: 14,45
17. Kraków: 13,78
18. Gorzów Wlkp: 12,92

Trzy najlepsze, to:

1. Gdańsk 56,71%

2. Olsztyn 49,0%
3. Lublin 42,33%.


12. Najdroższe paliwo w Szczecinie
W dniu 26.12.2014 cena paliwa PB 95 była najwyższa w Szczecinie i wynosiła 5,20 zł/l. Najniższa była we Wrocławiu (4,82). W Szczecinie najdroższa była również PB 98 (5,52), ON (5,13) i LPG (2,65). Również województwo zachodniopomorskie pod względem ceny paliwa należy do najdroższych w Polsce.


13. Najdroższe ciepło w Szczecinie (2011, 2012, 2014)
Wg danych z 18 miast wojewódzkich ciepło w Szczecinie kosztowało 28,85 zł/GJ, gdy najtańsze było w Gorzowie Wielkopolskim 16,88 zł/GJ. Obecnie, w ciepło w Szczecinie zdrożało i kosztuje 35,60 zł/GJ (bez VAT czy opłat stałych i zależnych), więcej: tutaj.
Wg danych opublikowanych w 2012 łączna cena ciepła w Szczecinie była jedną z najwyższych w kraju i wynosiła 57,79 zł/GJ, gdy średnia cena a Polsce wynosiła 49,44 zł/GJ.

Na osłodę (na rozgrzanie) jest też informacja korzystna - Szczecin leży w najcieplejszym regionie Polski, strefa przemarzania (wg mapy poniżej) wynosi 0,8 m, gdy dla Suwałk aż 1,4 m. Co oznacza w uproszczeniu, że koszty inwestycji i utrzymania zimowego infrastruktury są w Szczecinie niższe a zatem korzystniejsze.

zb.eco.pl

Zobacz też: Rankingi wspólnoty.

AKTUALIZACJA: Szczecin na odległym miejscu wśród miast uczących się. Fundacja Schumana opublikowała ranking miast Polski.

Województwo zachodniopomorskie: bezrobocie i regionalne PKB

Jak się żyje w województwie zachodniopomorskim w świetle statystyk, w porównaniu do innych województw? Patrząc na dane statystyczne - poniżej średniej.

• Bezrobocie (liczone w grudniu) było powyżej średniej zarówno w 2002 roku, co w 2013. Poniższa tabela wskazuje, że województwo jest 3 na 16... od końca w 2013 roku, ale było 2 od końca w 2002 roku...

stat.gov.pl

• Te same dane zobrazowane na wykresie wskazują, że w województwie bezrobocie spadało (niebieski obszar pokazuje, o ile zmieniało się w poszczególnych województwach bezrobocie), ale pokazuje, że zarówno w 2002, co w 2013 roku poziom bezrobocia jest bardzo wysoki.

stat.gov.pl

• PKB na osobę (33485 zł), szacowany dla poszczególnych województw ujawnia, że województwo zachodniopomorskie jest 8 z 16 województw, ale do najbogatszego województwa (64790 zł) znacznie nam dalej niż do najbiedniejszego (ok.26000 zł).

Jarema Piekutowski, facebook, BDL GUS

• PKB na osobę zmienia się w czasie, w latach 2001 do 2011 niektóre województwa rozwijają się szybciej, inne wolniej - zachodniopomorskie "rozwija się" najwolniej w Polsce (67%).

Jarema Piekutowski, facebook, BDL GUS

Obie mapy opracował i umieścił na facebooku Jarema Piekutowski, komentując je następująco: 

Które regiony najszybciej się rozwijają? Często podaje się wskaźnik PKB na mieszkańca. [...] Na mapie [u góry widać] regiony wg PKB na mieszkańca w 2011 r. (czyli: które regiony są najlepiej rozwinięte teraz), a [na dolnej mapie] - wzrost PKB na mieszkańca między rokiem 2001 a 2011 (które regiony najmocniej się rozwinęły na przestrzeni tych 10 lat). Czym cieplejszy kolor, tym lepiej. Co się okazuje? 

1) "Zrównoważony rozwój" w Polsce to mit. Te regiony, w których już było dobrze, zazwyczaj także szybko się rozwijały i pomnażały swoje bogactwo. Te, w których było źle (zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, wschód) rozwijają się także powoli. Wyraźne różnice to tylko szybko rozwijające się świętokrzyskie i opolskie.

2) Stworzono program Rozwój Polski Wschodniej, gdy tymczasem jednak prawdziwa Polska B jest na północy i zachodzie. Jeżeli już realizować program tego typu, powinien objąć województwa zachodniopomorskie, lubuskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie (na to wskazują także inne wskaźniki). 

Czy PKB na mieszkańca jest dobrym wskaźnikiem rozwoju regionu, to osobna dyskusja. 

• Podobną tendencję przedstawiałem, powołując się na infografiki zamieszczone w Gazecie Wyborczej, we wpisach: O kluczowych inwestycjach dla Szczecina oraz wywiadzie z Prezydentem Szczecina nt. słabego rozwoju. Dynamika PKB w podziale na podregiony ujawnia, że Szczecin, jako miasto rozwijał się w okresie 2000-2010 najwolniej w całej Polsce:

Szczecin przegranym dekady (Gazeta Wyborcza)

• Nieco lepiej wygląda sytuacja województwa, jeśli brać pod uwagę atrakcyjność inwestycyjną, ale także ten potencjał nie został oceniony najwyżej i jest zróżnicowany w podregionach województwa.

Szczecin przegranym dekady (Gazeta Wyborcza)

Podsumowując
Zaprezentowane powyżej wskaźniki rozwoju regionalnego sugerują, że województwo rozwija się poniżej średniej krajowej, boryka z poważnymi problemami a teoretyczna atrakcyjność nie przekłada się w ostatniej dekadzie na rozwój. Niewątpliwie ostatnie lata, to bardzo trudny okres dla województwa. 

Oczywiście dobierając nieco inne wskaźniki lub stosując pewne metody można zaprezentować bardziej wnikliwy, zróżnicowany obraz zmian. Często rankingi tworzone są z wykorzystaniem specjalnie dobranych stymulant i destymulant wzrostu gospodarczego i rozwoju społecznego a naukowcy pięknie spierają się co do stosowanych metod i interpretacji wyników. Ale ten wpis to raczej sygnał niż pełna analiza.

Zainteresowani mogą zajrzeć do opracowania "Diagnoza społeczna województwa zachodniopomorskiego – raport z badań diagnostycznych", które odnosi się przede wszystkim do sfery rozwoju społecznego województwa.


AKTUALIZACJA: Podobny podział Polski na Polskę A, Polskę B i C przedstawia poniższa mapa, jednak dokładniejsze porównanie z wcześniejszymi danymi skłania do refleksji, że województwu zachodniopomorskiemu, wbrew przypisanemu zielonemu kolorowi (i dofinansowaniu w wysokości 35%) powinno przysługiwać raczej zaliczenie do grupy czerwonej (i dofinansowanie na poziomie 50%). W praktyce oznacza to, że w kolejnej, być może ostatniej perspektywie, przedsiębiorstwa zachodniopomorskie nie dadzą rady nadgonić...

Gazeta Wyborcza