MamPrawoWiedziec.pl podsumowuje ostatnie 4 lata działania szczecińskiego samorządu

Na blogu mamprawowiedziec.pl pojawił się bilans 4 lat działania szczecińskiego samorządu, warto zapoznać się ze wskaźnikami ekonomicznymi, demograficznymi oraz porównaniem danych dotyczących m.in. wydatków na transport miejski.

Dane, w sposób obiektywny, podsumowują upływającą kadencję obecnego prezydenta miasta Piotra Krzystka. Dane te są elementem przeglądu wyników osiągnięć osób upływającej kadencji w kilku większych miastach Polski.

Zestawienie przygotowuje Stowarzyszenie 61, które "stawia sobie za cel dostarczanie obywatelom informacji o osobach pełniących wybieralne funkcje publiczne". Na wskazanej stronie znajduje się także bardzo prosty i ogólny poradnik samorządowy oraz kalendarz wyborów samorządowych 2014.

Warto zaznaczyć, że przedstawione wyniki dotyczą kadencji, w której Polska zmagała się z strony z problemami gospodarczymi, ale miała możliwość wykorzystać prawdopodobnie największe w historii środki unijne. Szczecin, w przeliczeniu na mieszkańca, nie był liderem wykorzystania środków unijnych. Tę pozycję dzierży Świnoujście. Inwestycje i zadłużanie się, nie jest złe, o ile są to inwestycje generujące dochody mieszkańcom, miastu i prowadzące do rozwoju a nie generujące wyłącznie koszty. Niestety większość szczecińskich inwestycji będzie bardzo kosztowna (np. za utrzymanie hali widowiskowo-sportowej prywatnej firmie Szczecin będzie płacił po 2,9 mln rocznie). W rezultacie będzie trzeba zarówno spłacać kredyt, jaki na nie wzięto, co ponosić wyższe niż dotąd coroczne koszty utrzymania. Postaw się a zastaw się, to dobra metafora tej sytuacji.

Zadłużenie Szczecina na koniec 4-letniej kadencji

Wykorzystanie środków unijnych wymaga współfinansowania przez jednostkę samorządu terytorialnego, co z kolei, w wiecznie napiętym budżecie, prowadzi do zadłużenia. W efekcie miasto Szczecin zadłużone jest obecnie na około 1 mld zł, co jest bliskie progowi maksymalnego zadłużenia. Opisuje tę kwestię Wojtek Wilski na facebookowym profilu Szczecin bez korupcji, opisywała także Gazeta Wyborcza oraz ja sam.

Dane nt. zadłużenia budżetu miasta można przeanalizować studiując Biuletyn Informacji Publicznej, na stronie tej szczególnie interesującym dokumentem jest Wieloletnia Prognoza Finansowa (16,5 MB), która pokazuje, jak wraz z wydatkami narastało zadłużenie miasta do ok. połowy wysokości budżetu miasta.

Do powyższego długu należy dodać dodatkowe zadłużenie obsługujących szczecinian spółek miejskich. Długi wynoszą ponad 700 mln zł i wzrosną wraz z wybudowaniem spalarni śmieci, która również będzie musiała zostać spłacona przez mieszkańców.

Przegrany 10-lecia...

I na koniec przypomnienie: Szczecin ma najniższą dynamikę wzrostu PKB spośród wszystkich regionów, na poziomie zaledwie 14,3% w skali 10 lat. Oznacza to, że region przegrał wyścig z każdym regionem w Polsce.

Województwo zachodniopomorskie: bezrobocie i regionalne PKB

Jak się żyje w województwie zachodniopomorskim w świetle statystyk, w porównaniu do innych województw? Patrząc na dane statystyczne - poniżej średniej.

• Bezrobocie (liczone w grudniu) było powyżej średniej zarówno w 2002 roku, co w 2013. Poniższa tabela wskazuje, że województwo jest 3 na 16... od końca w 2013 roku, ale było 2 od końca w 2002 roku...

stat.gov.pl

• Te same dane zobrazowane na wykresie wskazują, że w województwie bezrobocie spadało (niebieski obszar pokazuje, o ile zmieniało się w poszczególnych województwach bezrobocie), ale pokazuje, że zarówno w 2002, co w 2013 roku poziom bezrobocia jest bardzo wysoki.

stat.gov.pl

• PKB na osobę (33485 zł), szacowany dla poszczególnych województw ujawnia, że województwo zachodniopomorskie jest 8 z 16 województw, ale do najbogatszego województwa (64790 zł) znacznie nam dalej niż do najbiedniejszego (ok.26000 zł).

Jarema Piekutowski, facebook, BDL GUS

• PKB na osobę zmienia się w czasie, w latach 2001 do 2011 niektóre województwa rozwijają się szybciej, inne wolniej - zachodniopomorskie "rozwija się" najwolniej w Polsce (67%).

Jarema Piekutowski, facebook, BDL GUS

Obie mapy opracował i umieścił na facebooku Jarema Piekutowski, komentując je następująco: 

Które regiony najszybciej się rozwijają? Często podaje się wskaźnik PKB na mieszkańca. [...] Na mapie [u góry widać] regiony wg PKB na mieszkańca w 2011 r. (czyli: które regiony są najlepiej rozwinięte teraz), a [na dolnej mapie] - wzrost PKB na mieszkańca między rokiem 2001 a 2011 (które regiony najmocniej się rozwinęły na przestrzeni tych 10 lat). Czym cieplejszy kolor, tym lepiej. Co się okazuje? 

1) "Zrównoważony rozwój" w Polsce to mit. Te regiony, w których już było dobrze, zazwyczaj także szybko się rozwijały i pomnażały swoje bogactwo. Te, w których było źle (zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, wschód) rozwijają się także powoli. Wyraźne różnice to tylko szybko rozwijające się świętokrzyskie i opolskie.

2) Stworzono program Rozwój Polski Wschodniej, gdy tymczasem jednak prawdziwa Polska B jest na północy i zachodzie. Jeżeli już realizować program tego typu, powinien objąć województwa zachodniopomorskie, lubuskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie (na to wskazują także inne wskaźniki). 

Czy PKB na mieszkańca jest dobrym wskaźnikiem rozwoju regionu, to osobna dyskusja. 

• Podobną tendencję przedstawiałem, powołując się na infografiki zamieszczone w Gazecie Wyborczej, we wpisach: O kluczowych inwestycjach dla Szczecina oraz wywiadzie z Prezydentem Szczecina nt. słabego rozwoju. Dynamika PKB w podziale na podregiony ujawnia, że Szczecin, jako miasto rozwijał się w okresie 2000-2010 najwolniej w całej Polsce:

Szczecin przegranym dekady (Gazeta Wyborcza)

• Nieco lepiej wygląda sytuacja województwa, jeśli brać pod uwagę atrakcyjność inwestycyjną, ale także ten potencjał nie został oceniony najwyżej i jest zróżnicowany w podregionach województwa.

Szczecin przegranym dekady (Gazeta Wyborcza)

Podsumowując
Zaprezentowane powyżej wskaźniki rozwoju regionalnego sugerują, że województwo rozwija się poniżej średniej krajowej, boryka z poważnymi problemami a teoretyczna atrakcyjność nie przekłada się w ostatniej dekadzie na rozwój. Niewątpliwie ostatnie lata, to bardzo trudny okres dla województwa. 

Oczywiście dobierając nieco inne wskaźniki lub stosując pewne metody można zaprezentować bardziej wnikliwy, zróżnicowany obraz zmian. Często rankingi tworzone są z wykorzystaniem specjalnie dobranych stymulant i destymulant wzrostu gospodarczego i rozwoju społecznego a naukowcy pięknie spierają się co do stosowanych metod i interpretacji wyników. Ale ten wpis to raczej sygnał niż pełna analiza.

Zainteresowani mogą zajrzeć do opracowania "Diagnoza społeczna województwa zachodniopomorskiego – raport z badań diagnostycznych", które odnosi się przede wszystkim do sfery rozwoju społecznego województwa.


AKTUALIZACJA: Podobny podział Polski na Polskę A, Polskę B i C przedstawia poniższa mapa, jednak dokładniejsze porównanie z wcześniejszymi danymi skłania do refleksji, że województwu zachodniopomorskiemu, wbrew przypisanemu zielonemu kolorowi (i dofinansowaniu w wysokości 35%) powinno przysługiwać raczej zaliczenie do grupy czerwonej (i dofinansowanie na poziomie 50%). W praktyce oznacza to, że w kolejnej, być może ostatniej perspektywie, przedsiębiorstwa zachodniopomorskie nie dadzą rady nadgonić...

Gazeta Wyborcza

Stocznia Szczecińska: w pustych halach bród, smród i ubóstwo

Polecam lekturę z wycieczki bezradnych: radnych, posłów i dziennikarzy. Jest wstrząsająca, ale fakt, że upadek Stoczni rozłożony był w czasie, osłodzony osłonami dla stoczniowców i bajkami o zagospodarowaniu tego poprzemysłowego terenu w iście utopijny sposób powoduje, że nie ma już komu "podpalać komitetu" albo "wywozić na taczkach":
Stocznia Szczecińska to martwe miejsce.
Radni i politycy na terenie zakładu

Żal kluczowego elementu w ekosystemie gospodarki morskiej Szczecina jest dojmujący. Niknie kształcenie kolejny pokoleń kadr, fachowcy pracują w Amsterdamie czy w Norwegii. Studenci nie mają gdzie się uczyć, odbywać praktyk, spotykać rzeczywistej produkcji. Ilość małych "niebytów", jakie spowodował upadek Stoczni zaczęła być zauważalna w Szczecinie po około roku od jej zamknięcia... same podatki, miejsca pracy w tym zakładzie to najwyżej połowa strat, jakie poniosło miasto. To hamulec ręczny dla gospodarki na przynajmniej 10 lat.

Abstrahuję od winnych. Mniejsza, która opcja polityczna i w którym okresie istnienia Stoczni najbardziej dołożyła się do jej upadku. Nie wiem, czy faktycznie przez lata produkowano poniżej realnych kosztów... ważne, że stworzenie tak dużej firmy, z tak zaawansowanym produktem, który wymagał do budowy pewnie ze 100 000 części, nie będzie przez następne pokolenie możliwe.

Lean manufacturing, kaizen, 5S, SMED... szlag!  Tego nie da się uczyć, rozwijać i budować wyłącznie na bazie MSP. To olbrzymi intelektualny i organizacyjny kapitał, jaki bezpowrotnie utracił region, coś na co pracowały 3 pokolenia, coś wartego reanimacji nawet przez kilka lat. Już niemal nie do odtworzenia...

Wywiad z Prezydentem Szczecina Piotrem Krzystkiem o PKB

Wywiad z prezydentem Piotrem Krzystkiem nt. niskiej dynamiki przyrostu PKB Szczecina o którym poinformowała Gazeta Wyborcza w tekście, gdzie: Szczecin ma najniższą dynamikę, na poziomie zaledwie 14,3% w skali 10 lat.

Trzeba zaznaczyć, że chodzi o zmianę dynamiki PKB a nie nominialny poziom - oznacza to, że Szczecin przez ostatnie 10 lat rozwijał się najwolniej w Polsce, ale ze względu na wcześniejszy dorobek sytuacja jeszcze nie jest katastrofalna.

Co może być powodem takiego stanu?

• Upadek przemysłu stoczniowego - stanowi on sztandarowy pretekst do oceny sytuacji, jednak w praktyce nie jest to rzecz najważniejsza. Z pewnością pociągnęła za sobą problemy w dziesiątkach firm kooperujących. A afera wokół dzierżawy terenów postoczniowych i brak realizacji obietnic w sprawie programu pomocowego dla Szczecina nadal opóźnia wyjście gospodarki z zapaści.
• Brak pomysłu na rozwój gospodarczy miasta - to jest najważniejszą bolączką miasta, ani przyjmowane strategie, ani ich aktualizacje a tym bardziej fakt, że w mieście nie ma nikogo poczuwającego się do odpowiedzialności za ich realizację nie stymulują rozwoju gospodarczego miasta. Nie należy tego mylić z marketingową bzdurą jaką jest "floating garden", stanowiącej kuse przykrycie faktycznej golizny miasta.
• Intensywne zadłużanie miasta na potrzeby spektakularnych, kosztotwórczych inwestycji - inwestycji, na które tego miasta nie było stać przez 60 lat i nic nie wskazuje, że nagle stać zaczęło. Odbywają się one na zasadzie montażu finansowego: część przekazuje unia, część budżet samorządu. Ponieważ podatnicy (mieszkańcy i firmy z siedzibą na terenie gminy) są dość ubodzy, to dochody własne miasta są bardzo niskie. Niestety niemal wszystkie te inwestycje są inwestycjami łatwymi do uzyskania dofinansowania, ale kosztochłonnymi. Proporcja inwestycji, które mogłby choćby samofinansować się (nie licząc nawet spłaty udziału własnego miasta w inwestycji) do tych, które będą wyłącznie kosztem (podwójnym: kredytu i utrzymania) jest katastrofalna. Brak biznes planów, brak wskaźników ekonomicznych inwestycji, kompletne ignorowanie sfery gospodarczej zastąpiono "malowaniem trawników na zielono".

Rozwiązaniem byłoby zaczęcie prowadzenia inwestycji, które w realny sposób obniżają koszty życia mieszkańców i funkcjonowania firm. Tylko inwestycje poprawiające organizację pracy, organizację życia są w stanie być stymulatorem endogennym. Zaś dla inwestorów zewnętrznych potrzeba terenu, niskich kosztów funkcjonowania, sieci połączeń komunikacyjnych i gotowego do pracy zasobu wykształconej kadry. Niestety - większość z tego jest w Szczcinie - oględnie mówiąc - na przeciętnym poziomie.

W wywiadzie Prezydent Szczecina rządzący nim 1,5 kadencji (od 2006 roku) a wcześniej zajmujący stanowisko wiceprezydenta (2002-2004) nie poczuwa się do odpowiedzialności za stan rzeczy. Wskazuje na czynniki egzogeniczne. Komentarze internautów do wywiadu nie są pobłażliwe. W bezwzględny sposób wskazują na odpowiedzialność oraz na to, że ratunkiem mają być działania nie leżące w kompetencjach Prezydenta a więc takie, które można głosłownie przywoływać jako przykład i później, w razie ich porażki przypisać "zewnętrznym siłom sprawczym". Jest to dość naiwny zabieg marketingowy.

Pisałem na blogu, nt. zadłużenia Szczecina:

• patrz ostatni akapit
• o długach miejskich spółek
• o drogim życiu w Szczecinie i wysokiej pozycji miasta ze względu na koszty utrzymania obywatela.

Teraz dowiadujemy się, że nie jest to wina Prezydenta, za to można popodziwiać inne osiągnięcia, np. popularny na facebooku komentarz do ostatnich podwyżek opłat dla mieszkańców:

AKTUALIZACJA: Prezydent Nie Odpowiadam - jeszcze jeden celny komentarz dziennikarski.