Słupkiem w Jagiellońską, czyli dlaczego w mieście brakuje pieniędzy na wizjonerskie przebudowy (lean goverment)

Kilka słów nt. powodu, dla którego słupki na ul. Jagiellońskiej w Szczecinie stały się bohaterami tego wpisu. 

Oczywistym pretekstem, by użyć tej ulicy i stojących na niej słupków jest tocząca się od blisko dwóch lat, za sprawą wąskiego grona osób, dyskusja nt. ograniczenia ruchu na tej ulicy i poprzez to poprawienia jej standardu. Ostatnio widoczne jest, że taka zmiana, mimo protestów przedsiębiorców może zostać (niestety) wdrożona. Ja osobiście jestem sceptyczny wobec pięknych wizualizacji, na których nie widać brudnych chodników, rozbitych butelek po piwie, graffiti; za to widać tętniący życiem, bogaty deptak - serce miasta... 

Faktycznie zaś, chciałem wybrać sobie jakąkolwiek ulicę, bądź część miasta, która mogłaby się stać przykładem tego, w jaki sposób psuta jest tkanka miejska przez błędne decyzje w dodatku tworzące dodatkowe, zbędne koszty.

Poprawa przestrzeni miejskiej nie musi się odbywać poprzez "przebudowy", drogie inwestycje infrastrukturalne. Patrząc zresztą na niespójne pod względem urbanistycznym i architektonicznym działania można odnieść wrażenie, że przebudowy w Szczecinie choć odnawiają, to nie poprawiają estetyki a wręcz pogłębiają chaos.

Co jest kluczem poprawy wyglądu? Jeśli się jest bardzo bogatym, to częsty remont, jeśli skromnym to częste sprzątanie. Poważnie zaś mówiąc: jednolitość, systematyczność, dbałość... a nie wizje i rewolucje.

Standaryzacja a estetyka Szczecina

Podstawą działań powinna być standaryzacja, czyli działalność ujednolicająca, systematyzująca stosowane rozwiązania w przestrzeni publicznej, elementy małej infrastruktury, tzw. "meble miejskie". Takie działania oczywiście nie oznaczają, że w całym mieście wszystkie ławki, lampy, czy chodniki mają wyglądać tak samo, bo niezbędny jest szacunek dla architektonicznego kontekstu.

Standaryzacja ma jednak jedną, zasadniczą zaletę - wybór zaledwie kilku wzorcowych rozwiązań, np. stworzenie katalogu miejskich mebli (i słupków), pozwala ograniczyć koszty napraw i wymian. Pracownicy nie muszą każdorazowo sprawdzać, jakiego rodzaju przedmiot został zniszczony, nie muszą zamawiać zamienników czy części (czy wręcz rozpisywać przetargu za każdym razem), czekać na ich dostawę. Dysponując ograniczoną liczbą rodzajów ławek, koszy, opraw świetlnych, słupków, barierek - mogą posiadać w magazynie zestaw części zamiennych a naprawy w terenie wykonywać w większości przypadków "z marszu", nie czekając na dostawę i nie dojeżdżając w miejsce napraw po kilka razy. 

Wie o tym każdy, kogo odwiedzał w domu serwis naprawiający pralkę czy zmywarkę - podstawą zgłoszenia i przyjazdu serwisu zawsze jest podanie modelu i rodzaju usterki, co często umożliwia naprawę podczas pierwszych (i jedynych) odwiedzin serwisanta i skutecznie ogranicza koszty robocizny oraz przyśpiesza naprawę.

Takie działanie, którego element stanowi standaryzacja, jest podstawą praktycznie każdego większego projektu gospodarczego, podstawą nowoczesnej produkcji czy usługi na szerszą skalę (vide hamburger z restauracji sieciowej).

Rozwinięciem standaryzacji jest koncepcja szczupłego, oszczędnego rządzenia (Lean Government). Bazuje ona na zasadzie redukcji marnotrawstwa organizacyjnego (a w opisanym niżej przypadku wynikającego przede wszystkim z nadmiernego, zbytecznego zróżnicowania). Standaryzacja pozwala ograniczyć mudę (marnotrawstwo). 

Kilka cytatów:

W powszechnym użyciu oba pojęcia, normalizacja i standaryzacja, a także norma i standard, funkcjonują w sposób zamienny, co częstokroć prowadzi do nieporozumień wynikających z ich nieco różniących się faktycznie znaczeń. Zasadniczą, cechą normy jest bowiem jej postać i cecha wraz z wynikającymi stąd konsekwencjami jako ściśle zdefiniowanego dokumentu, aktu prawnego bądź przepisu, "przyjętego na zasadzie konsensu" i "zatwierdzonego przez odpowiednia jednostkę" do "powszechnego i wielokrotnego stosowania". Cechy tej nie musi posiadać natomiast standard, który jest zwykle traktowany jako [...] całość działań zmierzających do opracowania, rozwinięcia, adaptacji, modyfikacji i upowszechnienia pewnych wzorcowych i optymalnych rozwiązań koncepcyjnych, teoretycznych i praktycznych, w tym także działań zmierzających do ustanowienia norm (Pachelski, Wysocka; 1999) [...] (geodezja-szczecin.org.pl).

Standaryzacja, zwana też normalizacją i optymalizacją, to działania podejmowane w celu dostosowania produktów, usług, technologii produkcji, czy też obsługi klienta, do wzorców uznanych w danym czasie i okolicznościach za najlepsze. Standaryzacja niesie z sobą wiele korzyści, jak chociażby wzrost zaufania konsumentów do danej marki, jej wyrobów czy usług. (planeria.pl).

Normalizacja - to działalność zmierzającą do uzyskania optymalnego, w danych okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez ustalanie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów (Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji, Dz.U., Nr 169, poz. 1386).

Słupkiem w Jagiellońską...

Zaczynamy... na Witkiewicza. Żółte słupki "z głową" a w tle brudnożółte, ale najprostsze w formie.

Duży słupek "z głową" i jego małe, trawnikowe dzieci... tym razem czarne.

Po przeciwnej stronie ulicy betonowe półkola, których nie sposób dostrzec, jeśli spadnie śnieg i które doskonale poprawiają obroty w warsztatach samochodowy - nie mówmy więc, że miasto nie robi nic dla przedsiębiorców, zaś mieszkańcy sami sobie winni...

Skrzyżowanie dalej - proste, czarne słupki, "z kapslem" chronią śliczny chodnik i piękny trawnik.

Tym razem wspólny jest kolor... i nic poza tym. No prawie wspólny, bo rury znaków są ocynkowane.

Żółta barierka dba o bezpieczeństwo młodzież, ale czy uczy estetyki?

Kawałek dalej - czarny słupek a w tle żółte barierki. Sądząc po słupkach, są one efektem ostatniej akcji ZDiTM.

 Po tej samej stronie ulicy, już "z górki", niemodne żółte.

Sąsiadują z czarnymi, ale ozdobnymi... które wyrastają 30 metrów dalej. A historycznie zapewne są młodsze od żółtych a starsze od prostych-czarnych ;-) I są wynikiem "rewolucyjnej przebudowy" al. Boh. Warszawy.

Lepsze od betonowych półkul, bo widoczne dla kierowcy zapory, które swoją solidnością z pewnością znalazłyby zastosowanie na wybrzeżu do ochrony brzegu przed sztormowymi falami ;-) Warto zwrócić uwagę na odcień ozdobnych kamyczków, nawet mimo jego brudno biało-czarnego odcienia. W głębi małe czarne... słupki i zielony śmietnik.

A jednak półkule wiecznie żywe. Jest nadzieja, że ktoś chcąc zimą złamać prawo zostanie srodze pokarany niszcząc na nich podwozie, rozlewając olej z miski olejowej i wspierając biznes warsztatowy.

To już okolice deptaka Bogusława. Rustykalno-rokokowe słupki z łańcuszkiem (to nowość w zestawieniu), w tle cynkowane stojaki, jakaś zapomniana betonowa donica i zielony śmietnik. Ale to nie wszystko... kolejne zdjęcie...

I te same słupki tracą łańcuszek. Za to błyszczy zapora drogowa, zdaje się "nikiel szczotkowany" (bodaj najnowszy szyk w słupkach w Szczecinie). Nie czepiam się... jedyna taka zapora w mieście nie musi pasować do "historycznego" deptaka - i tak nie jest mu w stanie bardziej zaszkodzić, niż brak kamery monitoringu.

Pamiętacie betonowe zapory? Te mają buro-brązowy odcień, ale za to beton, którym wypełniono miejsce po kostce brukowej kolorystycznie nawiązuje do wcześniej sfotografowanych betonowych zapór.

Opuszczamy Jagiellońską, odwiedzamy okolice Teatru Lalek Pleciuga... a tam inna ciekawostka - "słupki patriotyczne", biało-czerwone. Jeszcze zabawniejsze jest to, że zdążyły stracić oryginalne łańcuchy. Służby miejskie je uzupełniły - górny jest stalowo-zardzewiały, dolny ocynkowany...

A na zdjęciu niżej oryginalny, malowany na biało i drugi na czerwono. Tak to wyglądało, zanim służby "naprawiły".

To nie koniec rozmaitości architektury miejskiej. Na tym samym skrzyżowaniu stoją też słupy ocynkowane.

Okolice Pałacu Młodzieży również odwiedzili Panowie z najnowszym produktem miejskim - czarnymi słupkami. Dla odmiany zabrakło asfaltu, ale był beton, więc mocowanie na tle zabytkowego granitu, czy klinkierowego murka jakoś nie razi. Czarne słupki, zielony śmietnik, niebieska pompa... jest wesoło, ale rzut oka na następne zdjęcie, choć z tego samego skrzyżowania.

I widzimy efekty przedostatniej akcji miejskiej, czyli przemalowywania malowanych proszkowo na żółto i ocynkowanych barierek na szaro. To pewnie było rok temu, stąd różnica odcieni ;-) Można liczyć na brud i rdzę, one wyrównają odcienie ;-)

Skrzyżowanie dalej nie dotarli malarze z szarą farbą... barierka stylem ma się nijak do poprzedniej, ani tej z Jagiellońskiej.

Zagadka dla uważnych czytelników:

• ile kolorów i odcieni mają barierki na zdjęciach? iloma farbami trzeba byłoby je konserwować?
• ile typów słupków można znaleźć na zdjęciach?
• ile słupków lub zapór na zdjęciach nie dostrzeże kierowca samochodu osobowego przez tylną szybę?
• na ilu zdjęciach słupki były wybrakowane?
• na ilu zdjęciach zamontowano je bez szacunku do nawierzchni, w której są montowane?
• a ile przykładów z własnego otoczenia znasz i możesz sam podać?

Na koniec tych, którzy chcieliby się nauczyć, jak robić DOBRZE, TANIO i SZYBKO (sic!) zapraszam za rok na konferencję lean...

Koszty pracy, cz. 2.

Temat kosztów pracy w Polsce poruszałem już w tekście: Zabieram zabawki i zmieniam piaskownicę, teraz do niego wracam, bowiem ukazała się ciekawa analiza zatytułowana: Cena państwa 2013: zapłacimy 1000 zł więcej podatków niż rok wcześniej. Krótkie streszczenie tej analizy dostępne jest również:  Raport: w 2013 r. zapłacimy więcej fiskusowi niż rok wcześniej.

W tekście można znaleźć dwa interesujące spostrzeżenia. Pierwsze dotyczy tego, ile pieniędzy w formie różnych podatków i danin trafia do państwa od zarabiającego średnią krajową i zatrudnionego na etacie. Autorzy twierdzą, że ponad 50% i że w ostatnich latach obciążenia wzrosły.

W drugiej części dowiadujemy się, że tzw. umowy śmieciowe nie są tak złe, jak je malują, bowiem przy obecnym systemie prawnym - oszczędzając na emeryturze a odkładając proporcjonalną kwotę, którą zatrudniony na etacie musiałby odprowadzić do ZUS - mogą liczyć na znaczne świadczenie emerytalne. I z tą drugą informacją nie do końca mogę się zgodzić, i tak:

• Wyliczenie opiera się na założeniu, że w zdrowiu uda się przepracować tyle lat oraz, że państwo nie zmieni zasad ubezpieczania w tym okresie - co nie jest w żadnym razie pewne.
• Pamiętać trzeba, że w wielu wypadkach tzw. umowy śmieciowe zawierane są przez zleceniodawców w celu obniżenia własnych kosztów i realne stawki wypłacane pracownikom są właśnie niższe o kwotę "ozusowania". W praktyce więc wyliczone kwoty, które mogłyby trafić na prywatne ubezpieczenia nie trafiają do rąk pracujących na umowę śmieciową.
• W ekonomii przyjmuje się, że konsumpcja "tu i teraz" dominuje nad "odkładaniem na czarną godzinę" (tezauryzacją). Jest to podstawa koncepcji przymusowych ubezpieczeń społecznych obywateli na starość.

Nieco więcej o kosztach pracy, organizacji i ekonomice pracy można znaleźć pod linkiem: ekonomika pracy. Niestety materiały nie były przeze mnie ostatnio aktualizowane. Może jednak wspomnę o dwóch kwestiach. Powszechnie operuje się "średnią pensją" (brutto), w praktyce jednak lepszą miarą pensji w gospodarce jest pensja środkowa, czyli mediana. Jest ona zazwyczaj niższa co oznacza w praktyce, że w gospodarce występuje więcej stanowisk opłacanych niżej i mniej stanowisk opłacanych bardzo wysoko, przykład: 11 sprzątaczek zarabiających pensję minimalną otrzymuje tę samą kwotę, co 1 prezes ich firmy; mediana przypadnie na 6. pensję sprzątaczki, czyli kwotę minimalną, za to średnia będzie blisko dwukrotnie wyższa.

Na koniec dowcip:

Przychodzi facet do urzędu i pyta: Czy mają Państwo jakąś pracę?

Urzędnik patrzy się na człowieka i po chwili odpowiada: Samochód, komórka, laptop, elastyczne godziny pracy, pensja zaczyna się od 5 tysięcy złotych, coroczne premie po 10 tysięcy.

Facet: Pan żartuje?

Urzędnik: Ale to Pan zaczął!

Zabieram zabawki i zmieniam piaskownicę, czyli gdzie mają pracodawcy pensję minimalną

Dawno nie miałem okazji przeczytać tekstu o gospodarce, z którym zgadzałbym się w 100%, tym chętniej go zlinkuję a nawet wkleję w całości. Mam jednak dylemat, ponieważ prawo cytatu, prawem a nie chciałbym, by czytający mojego skromnego bloga nie wkliknęli się w oryginał i w ten sposób nie dali znać autorowi tekstu, że go czytają... zatem - wybaczcie - utrudnię przeczytanie tekstu, i zachęcam do skorzystania z linku: Emocje, dupa i umowy śmieciowe, autor: Artur Kiełbasiński (wyborcza.biz, 17.03.2013).

Cytuję:

Przedsiębiorcy mają głęboko w dupie, jaką Pan zechce ustanowić płacę minimalną oraz czy zlikwiduje Pan umowy cywilno-prawne - napisał Cezary Kaźmierczak, prezes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców do Piotra Dudy, szefa Solidarności. Emocjonalny list to odpowiedź Kaźmierczaka na kongres Platformy oburzonych gdzie Duda prezentował postulaty społeczne związku.

List Kaźmierczaka budzi emocje, po to powstał i dlatego stał się w internecie hitem. Ale jednocześnie list jest symbolem jałowości polskiej debaty publicznej. Nie niesie żadnego przesłania. To wyłącznie populistyczna odpowiedź na populistyczne często postulaty związkowców. W wersji z "dupą", której użycie zapewne miało pokazać wielkie emocje autora.

Jest jednak kilka problemów, o których warto porozmawiać. Kaźmierczak pisze m.in.: "Gdyby Pan był rzeczywiście zainteresowany ich losem (najbiedniejszych i bezrobotnych - dop. red.) - protestowałby Pan przeciw opodatkowaniu pracy, która w Polsce jest opodatkowana jak wódka i jest główną przyczyną bezrobocia". Czytam i zastanawiam się, czemu swoją złość pracodawca wylewa na związkowca. "Jak zamierza Pan nas zmusić, żebyśmy zatrudniali ludzi, jak nas przy horrendalnych pozapłacowych kosztach pracy na to nie stać?" - dopytuje Kaźmierczak. A ja dalej nie rozumiem. O kosztach pracy w Polsce nie decyduje NSZZ Solidarność, ani żaden inny związek. Wysokie koszty pracy to efekt niewydolnego systemu ubezpieczeń społecznych i przekonania rządzących, że każdy koszt można do pracy "dorzucić". Ale żądanie zmian w tym zakresie - jak najbardziej słuszne - to postulat do rządu. To z rządem pracodawcy powinni dyskutować o wszelkich podatkach i składkach. Najlepiej - ramię w ramię ze związkowcami. No, chyba, że emocje nie pozwalają.

"Informuję Pana, że damy radę, cokolwiek Pan jeszcze wymyśli. Ograniczymy nasze przedsięwzięcia, wyjedziemy z nimi zagranicę" - pisze Kaźmierczak. Brzmi strasznie, ale to nieprawda. Firmy nie wyjadą, bo tu jest rynek, bo tu da się robić biznesy. Bo światowa konkurencja weszłaby natychmiast w zwolnione miejsca. Bo w końcu - jest ciężko - ale depozyty firm i ludności rosną. Tak, bywa trudno, ale histeryzowanie nie jest tym, co w biznesie ma wartość największą.

Powiedzmy szczerze - koszty pracy w Polsce są względnie niskie. Problemem jest nie tyle wynagrodzenie i jego pochodne, co produktywność pracownika. Prawda - często pracownik realnie nie zarabia w Polsce na swoją wypłatę, właśnie z powodu niskiej wydajności. Ale owa niska wydajność pracowników w Polsce, to nie wina samych pracowników. To głównie organizacja pracy, czy produkowany asortyment towarów decydują o tym, czy opłaca się zatrudnić pracownika, czy nie. A o tym decydują pracodawcy. W firmie opartej wyłącznie na machaniu łopatą faktycznie, zatrudnienie legalnie pracownika bywa finansowo uciążliwe. Może o tym warto porozmawiać ze związkowcami? Na spokojnie zastanowić się, jak usprawnić firmy i podnieść wydajność. I tu jest realna przestrzeń do dialogu pracodawców ze związkowcami.

Jest jeszcze jeden aspekt tej sprawy. Kaźmierczak pisze "będziemy zatrudniać wyłącznie na działalność gospodarczą, ograniczymy zarobki "do ręki" dla pracowników, w ostateczności będziemy zatrudniać na szaro. Damy radę.". I to mi się zdecydowanie nie podoba. Niestety, wychodzi tu z autora listu "prostota" polskiego przedsiębiorcy. Zakombinować, zapłacić mniej pracownikowi, zatrudnić na czarno. Mam nadzieję, że to tylko poetyka listu, że to wyłącznie populistyczne zwroty kontra populistyczne żądania związku. Bo przepraszam, ale jednak sugerowałbym panu Kaźmierczakowi, aby na szaro nie zatrudniał. Bo to sprzeczne z prawem i dobrymi obyczajami. To po prostu nie jest uczciwe. I powiedzmy szczerze, jeśli firmy nie stać na legalne zapłacenie wynikającego z prawa wynagrodzenia, to może warto, aby jej właściciel zastanowił się nad innym sposobem na życie. Może warto samemu zakasać rękawy, zamiast zatrudniać ludzi "na niby"?

Ze swej strony dodam tylko, że wg wyników wszelkich porównań koszty pracy w Polsce nie należą do najwyższych, a firmy nadal, z każdej zainwestowanej w pracownika złotówki uzyskują dochód. Jednocześnie też wydajność pracy w Polsce należy do jednych z najniższych, wynika to m.in.:

• małego kapitału polskich firm i niskiego uzbrojenia stanowisk pracy (wyposażenia stanowisk pracy)
• złej organizacji pracy i/lub braku jej automatyzacji
• złych stosunków w pracy bazujących na rywalizacji wynikającej z bezrobocia a nie uczenia pracowników i inwestowania w zasób ludzki
• niskiego przygotowania praktycznego pracowników, braku szkoleń
• błędów kadry zarządzającej
• prób dorobienia się przez przedsiębiorców w jedno pokolenie
• pracy w mało zaawansowanych technologicznie działach, które ze względu na dużą konkurencję globalną nie mają prawa być wysoce zyskowne
• ograniczeń biurokratycznych...
• ... i mógłbym tak długo wymieniać. 

Oczywiście nie wszystkie powyższe są równie ważne, nie wszystkie odgrywają tę samą rolę, nie we wszystkich branżach są braki wśród wysoko wykwalifikowanych pracowników i nie we wszystkich dobrzy kierownicy. Są biznesy, które nie wymagają niezwykle zaawansowanego zarządzania, ale są też takie, które nigdy nie będą konkurencyjne na rynku globalnym z braku kapitału, innwacyjności, etc.


AKTUALIZACJA: 

Źródło: forsal.pl

AKTUALIZACJA 2: Ile warta jest godzina pracy w Polsce?